30 tydzień ciąży: ułożenie dziecka. 30 tydzień ciąży nie jest jeszcze czasem, w którym dziecko przyjmuje pozycję główką w dół, czyli klasyczne ułożenie, które jest najbardziej pożądane, by poród przeszedł bez komplikacji. Jeszcze trzy-cztery tygodnie miną, zanim maluch przekręci się w ten sposób. Ułożenie dziecka przed porodem jest bardzo istotną kwestią, ponieważ wpływa na przebieg porodu i to, w jaki sposób maleństwo przyjdzie na świat. Z obserwacji wynika, że dziecko przed USG w 24 tygodniu ciąży: jaki jest wygląd, oraz ułożenie dziecka? W tym okresie ciąży wiele przyszłych mam decyduje się na wykonanie USG w technice 3D lub 4D. Nie jest to obowiązkowe badanie diagnostyczne, pozwala jednak dość wyraźnie zobaczyć, jak wygląda dziecko w 24 tygodniu ciąży. Taka wyjątkowa fotografia płodu będzie W 29. tygodniu ciąży dziecko bywa bardzo aktywne – kiedy nie śpi, ćwiczy kopniaki, przeciąganie się i chwytanie, co z pewnością nie umyka Twojej uwadze. Możesz nawet zauważyć, że dziecko kopie częściej, a kopnięcia te stają się coraz silniejsze, ponieważ od czasu do czasu dziecko zmienia swoją pozycję. Często już w tym okresie układa się główką w dół. W 28. tygodniu pojawiają się rzęsy oraz brwi. Brzuch kobiety ciężarnej intensywnie rośnie. Czas, kiedy należy zgłosić się na kontrolną wizytę u lekarza, to 28. tydzień ciąży. W tym okresie warto również zastanowić się, czy nie udać się do szkoły rodzenia. Waga 26. tydzień ciąży – rozwój dziecka. W tym czasie skóra dziecka przestaje być zaczerwieniona – wpływ na to ma niewielka ilość tkanki tłuszczowej, która zdążyła się już odłożyć. Płód masę będzie nabierał do końca ciąży. 26. tydzień ciąży przynosi kolejne zmiany – płuca dziecka zaczynają produkować surfaktant. . Kalendarz ciąży: Twój przewodnik po niezwykłym czasie ciąży tydzień po tygodniu Skoro tu jesteś, to znaczy, że za kilka miesięcy przyjdzie na świat Twoje dziecko. Serdeczne gratulacje! W przygotowanym przez nas kalendarzu ciąży tydzień po tygodniu informujemy, radzimy i towarzyszymy w kolejnych tygodniach ciąży. Dzięki kalendarzowi przebiegu ciąży dowiesz się jak przebiega ciążą, jak zmienia się Twoje ciało i jak rozwija się Twoje dziecko. Będziemy z Tobą już od pierwszego miesiąca ciąży - kiedy wiele kobiet nadal nie domyśla się nawet istnienia w nich nowego życia - tydzień po tygodniu, aż do porodu. Jak obliczyć tydzień ciąży? Nasz kalendarz przebiegu ciąży pomoże Ci szybko ustalić w którym dokładnie jesteś tygodniu ciąży. Możesz to zrobić za pomocą naszego kalkulatora tygodnia ciąży. Wystarczy, że wpiszesz pierwszy dzień ostatniej miesiączki. Jeśli wiesz, który to tydzień ciąży, możesz od razu wybrać tydzień ciąży, który Cię interesuje i przeczytać co się dzieje z Tobą i rozwijającym się w brzuchu dzieckiem. Kalendarz ciąży rozpisaliśmy w przejrzysty sposób na każdy tydzień ciąży. Ciąża tydzień po tygodniu: czego dowiesz się o rozwoju dziecka Kiedy człowiek w brzuchu zaczyna ssać kciuk, ziewać, mrugać, czy się tam nudzi, bawi, śpi? Ile maluszek waży i ile mierzy w kolejnych tygodniach ciąży? Kiedy rosną paznokcie, rzęsy, a kiedy dziecko zacznie kopać i jakie to uczucie? Jak i w którym trymestrze ciąży kształtują się narządy wewnętrzne człowieka? Nasz kalendarz ciążowy zaspokoi ciekawość związaną z rozwojem płodu. Przy każdym tygodniu ciąży znajdziesz przygotowane pod okiem ekspertów treści dotyczące rozwoju płodu. Przeczytaj, jak, od momentu poczęcia, aż do porodu, tydzień po tygodniu, rozwija się i rośnie dziecko. Niektóre z etapów rozwoju płodu przedstawiamy w formie wideo. Kalendarz ciąży: co dzieje się z Tobą, jak zmienia się Twoje ciało W przygotowanym przez nas kalendarzu ciąży i porodu zebraliśmy wiele starych i nowych prawd, powszechnych opinii, utartych poglądów np. o przesądach ciążowych, czy o zachciankach przyszłych mam. Znajdziesz u nas treści o tym jak wybrać imię dla dziecka, jak skompletować wyprawkę. Nasz kalendarz ciąży tydzień po tygodniu przeprowadzi Cię przez ten wyjątkowy nasz kalendarz przebiegu ciąży to przede wszystkim praktyczny przewodnik po objawach, zmianach, dolegliwościach towarzyszących przyszłej mamie na każdym etapie tu wskazówki oraz porady ekspertów (ginekologów, położnych) dotyczących zdrowia i pielęgnacji w ciąży, w tym materiały w formie wideo, - ważne informacje zgodne z kalendarzem Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące badań i zakresu badań, jakie musisz wykonać podczas ciąży, - artykuły i poradniki na temat objawów ciąży, zmian w ciele matki, dolegliwości w ciąży, emocji w kolejnych trymestrach ciąży, diety przyszłej mamy, - dokładny opis przebiegu porodu, - wskazówki i podpowiedzi jak poradzić sobie z uciążliwymi dolegliwościami typowymi dla kolejnych tygodni i trymestrów ciąży,- odpowiedzi ekspertów na najczęściej zadawane pytania dotyczące przebiegu ciąży. Kalendarz ciąży nie zastąpi lekarza Przygotowany przez nas kalendarz ciąży dostarcza wiedzy, porad, informacji. Ma pomóc i rozwiać wiele niepewności, ale należy pamiętać, że nie zastąpi konsultacji lekarskich. Obiektywnie prowadzony, regularny nadzór medyczny podczas ciąży tj. wizyty u lekarza ginekologa lub położnej dają podstawę do tego, żeby czuć się bezpiecznie. Jeśli nie jesteś pewna, czy powinnaś skorzystać z którejś z zamieszczonych w naszym kalendarzu przebiegu ciąży rady, propozycji, omów to ze swoim lekarzem/położną. Dostępna jest też aplikacja na telefon komórkowy "Moja ciąża z 24 tydzień ciąży: Twoje dziecko 24 tydzień ciąży, jak wygląda dziecko? Pod koniec tego tygodnia ciąży otworzy się szpara powiekowa. Kubki smakowe są już wykształcone, dziecko czuje smak wód dziecka jest nadal cienka, widać przez nią naczynia krwionośne, kości i narządy. Skóra będzie stawała się grubsza w miarę upływu kolejnych miesięcy. Maluszek ćwiczy mięśnie: rozpycha się, boksuje, kopie, tupie, czasami fika koziołka. Na hałas reaguje niepokojem, głośne dźwięki mogą obudzić płód, ale reakcja na bodziec nie jest jeszcze 24 tygodniu ciąży płuca dziecka zaczynają wytwarzać surfaktant tj. substancję chroniącą pęcherzyki płucne przed sklejaniem się. Kości stale się zacząć notować okresy aktywności i czuwania maleńkiego człowieka - po porodzie rytm może być ciała zbliżają się do tych, jakie zobaczysz u dziecka po urodzone w 6 miesiącu ciąży nie jest gotowe do funkcjonowania poza Twoim organizmem. Nadal nie funkcjonuje układ pokarmowy, dziecko n e umiałoby samodzielnie oddychać ani utrzymać stałej temperatury ciała. Dzisiaj lekarze, dzięki swoim umiejętnościom i specjalistycznej aparaturze są w stanie utrzymać przy życiu dzieci ważące niecałe 500 g. 24 tydzień - waga dziecka. Waży ok. 600 g i mierzy ok. 30 cm. Twoje dziecko jest wielkości kolby kukurydzy. 24 tydzień ciąży: co dzieje się z Tobą Od 24 tygodnia ciąży obserwuj ruchy dziecka. Pamiętaj, że wieczorem maluch jest bardziej aktywny. Skontaktuj się z lekarzem, jeśli nie czujesz ruchów lub jeśli stają się tydzień ciąży - dolegliwości. W brzuchu pomału robi się ciasno. Możesz odczuwać duszności. Powiększająca się macica uciska na przeponę i trudno Ci złapać oddech. To nic groźnego, ale ta dolegliwość bywa uciążliwa. Podobnie jak zgaga. Aby jej zapobiec jedz mniejsze porcje, ale za to częściej. Między posiłkami pij niegazowaną wodę mineralną, możesz także pić lekki napar mięty. Jeśli palenie w przełyku dokucza Ci w nocy, jedz mniejsze kolacje, a do snu układaj pod głową i ramionami dodatkową może być również ucisk macicy na pęcherz moczowy. Będziesz częściej chodzić do toalety, a pragnienie tej wizyty może być rzeczywiście dość gwałtowne. Nie przestrasz się, jeśli stwierdzisz, że przy wysiłku albo czynnościach, które wywołują nagłe napięcie mięśni brzucha (kichanie, kaszel, śmiech) na bieliźnie pozostanie plama moczu. To zdarza się wielu kobietom w zaawansowanej ciąży i po porodzie. Wykonuj ćwiczenia Kegla: naprzemienne zaciskanie i rozluźnianie mięśni, które pozwalają Ci kontrolować oddawanie się na to, że rozmiar Twojej stopy może się powiększyć na stałe nawet o rozmiar. Badania jakie przeprowadzili ortopedzi z University of Iowa wykazały, że u 60-70 proc. kobiet po urodzeniu pierwszego dziecka stopa się spłaszcza i wydłuża od 2 do 10 mm. Zmiana rozmiaru stóp jest wynikiem zwiększonego nacisku, jaki wywierają na nie dodatkowe kilogramy. To może powodować spłaszczanie łuku stopy. Dodatkowo, organizm podczas ciąży produkuje hormony powodujące rozluźnienie stawów i więzadeł. Struktura stopy staje się wówczas bardziej plastyczna. Badania wykazały jeszcze jedną ciekawostkę. Stopa rośnie najczęściej podczas pierwszej ciąży. Kobiety, które urodziły dwoje lub troje dzieci, po kolejnych ciążach nie doświadczały istotnych zmian w rozmiarze buta. Pytanie do lekarza Przyszłe mamy często porównują ile mierzy i waży ich dziecko w kolejnych tygodniach ciąży. Jeśli okaże się, że jest mniejsze, lżejsze od dziecka koleżanki martwią się. Słusznie? Dr n. med. Grzegorz Południewski, lekarz, specjalista położnictwa i ginekologii, członek Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego:- Rozwój ciąży jest indywidualny i odbywa się z różną szybkością u kobiet. Najbardziej równomierny i porównywalny jest rozwój wczesnej ciąży, mniej więcej do 20 tyg. Później zaczynamy zauważać spore indywidualne różnice mieszczące się w fizjologicznej normie. Dla przykładu, u drobnej ważącej do 50 kg ciężarnej do 20 tyg ciąży wielkość płodu będzie podobna jak u jej o 20 kg cięższej koleżanki. W 28 – 30 tyg. naturalna różnica znacznie się powiększy i wręcz niepokojący będzie znaczny wzrost wagi płodu u lżejszej kobiety, nawet gdy będzie on w normie dla tego wieku ciąży. Niepokoimy się gdy przyrost wagi zostanie zahamowany, a różnica pogłębi się powyżej 3-4 tyg. od wagi należnej. Dlatego istotne jest porównywanie dynamiki rozwoju, a nie sama waga płodu. 24 tydzień ciąży: Ty i przyszły tata Nawet jeśli Twój mężczyzna bardzo przeżywa ciążę, z pewnością nie podlega takiej huśtawce emocji jak Ty. Wiele kobiet - szczególnie w drugim trymestrze ciąży - doznaje przypływu energii, inne czują potrzebę zwolnienia tempa. Niektóre przyszłe mamy przeżywają zmiany zachodzące w ich ciele jako spełnienie kobiecości, innym trudno je zaakceptować. Powiększający się brzuch traktują jako utratę atrakcyjności. Możesz odczuwać żal do dziecka, niechęć do partnera, przygnębienie, złość. Dodatkowo zmiany hormonalne powodują gorsze samopoczucie. Te dolegliwości nasilają niepokój, huśtawkę nastrojów, być może poczucie co z przyszłym tatą? Kiedy ruchy dziecka są wreszcie wyczuwalne, jego obecność staje się dla Twojego partnera bardziej realna, a to sprzyja budowaniu więzi. Mężczyzna może także przeżywać bezradność, bo sprawy ciąży i porodu wymykają mu się spod kontroli. Czasem mężczyźni boją się okazywać ciężarnej partnerce seksualne zainteresowanie. Najczęściej z obawy przed uszkodzeniem dziecka. Warto rozmawiać, jakie macie oczekiwania wobec siebie, lęki, marzenia, potrzeby. Dobrze byłoby popracować nad tym teraz, kiedy urodzi się dziecko może być trudniej. Wybierzecie się na kolację, ciekawy spektakl, dobry film albo do przyjaciół i spędzicie razem przyjemny wieczór. To też pozwoli Ci oderwać się trochę od swoich strachów i skierować myśli krążące uporczywie wokół ciąży w inną stronę. Poza tym ciąża to idealny czas na wzmocnienie związku, czas, kiedy jesteście sobie szczególnie bliscy i możecie nacieszyć się tą bliskością. Warto go wykorzystać. I nie rezygnujcie z seksu, jeśli tylko macie na pieszczoty ochotę! O tym możesz pomyśleć To ważne Cukrzyca ciężarnychJakie są najczęstsze objawy cukrzycy ciążowej?- Występowanie cukru w moczu- Nietypowe pragnienie- Częste oddawanie moczu- Zmęczenie- MdłościGlukoza czerpana z pożywienia jest dla nas niczym paliwo dla samochodu. Dostarcza energii niezbędnej do poruszania wszystkich elementów. Byśmy ją jednak mogli wykorzystać, konieczny jest hormon produkowany przez trzustkę - insulina. Umożliwia ona przechodzenie glukozy z krwi do wnętrza wszystkich w organizmie przyszłej mamy dochodzi do spadku produkcji insuliny (przypuszcza się, że jego przyczyną może być działanie hormonów łożyska), mówimy o cukrzycy ciążowej. Ilość glukozy we krwi gwałtownie wzrasta, ale komórki nie są w stanie zrobić z niej użytku. Organizm zaczyna czerpać energię z tłuszczów i białek. Produktem spalania tych substancji są ketony, które powodują zaburzenia w funkcjonowaniu wielu narządów. Zarówno duży wzrost, jak i głęboki spadek poziomu glukozy we krwi jest niebezpieczny (pierwszy może spowodować tzw. śpiączkę cukrzycową, drugi - hipoglikemiczną), a długotrwałe i częste jego wahania są szkodliwe dla wielu narządów. Na szczęście cukrzycę ciążową można łatwo wykryć i zapobiec jej skutkom. Trzeba tylko wykonać kilka prostych badań. Na początku ciąży sprawdza się poziom glukozy w surowicy krwi na czczo (od 60 do 105 mg/dl oznacza wynik prawidłowy). Potem, co miesiąc wykonuje się badanie ogólne moczu. Nie powinno w nim być cukru, choć w ciąży czasem zdarza się fizjologiczny cukromocz. Gdyby tak się zdarzyło, zamiast się denerwować na zapas, trzeba iść do lekarza i sprawdzić poziom glukozy w surowicy krwi na czczo i po wypiciu roztworu 50 g lub 75 g (zależy ile zleci lekarz) glukozy. To ostatnie badanie robi się wszystkim przyszłym mamom między 24 a 28 tygodniem ciąży. Jeśli cukrzyca pojawia się po raz pierwszy w czasie ciąży, to zwykle w jej drugiej badanie trzeba przyjść na czczo, niektóre przychodnie wymagają, aby kupić w aptece glukozę. Potem będziesz musiała wypić bardzo słodki roztwór glukozy w kubku wody i poddać się kolejnemu badaniu po godzinie. Przez tę godzinę należy siedzieć, nie wolno spacerować, bo dojdzie do zwiększonego spalania glukozy i wynik nie będzie adekwatny. Poniżej 140 mg/dl oznacza wynik prawidłowy; od 140 do 200 mg/dl - nietolerancję glukozy. Powyżej 200 mg/dl - wskazuje na cukrzycę. Jeśli wyniki badań są nieprawidłowe, lekarz prowadzący ciążę skieruje Cię do poradni diabetologicznej. Tam dowiesz się, jaką powinnaś stosować dietę, jej ścisłe przestrzeganie to podstawa leczenia. Będziesz mogła też wypożyczyć glukometr. Przez jakiś czas będziesz codziennie sprawdzać poziom glukozy we krwi. Za pomocą glukometru robi się to łatwo i niemal bezboleśnie. Jeżeli wyniki są prawidłowe, a z maluszkiem jest wszystko w porządku - co potwierdza badanie USG i KTG, czeka Cię jedynie dieta do końca ciąży i regularne konsultacje u diabetologa (co dwa, trzy tygodnie). Jeśli mimo właściwej diety poziom glukozy się nie unormuje, być może będziesz musiała przyjmować insulinę w formie zastrzyków podskórnych. Czy wiesz, że... Do 24 tygodnia ciąży długość płodu mierzy się od czubka głowy do pośladków. Po 24 tygodniu ciąży dziecko przyjmuje bardziej wyprostowana postawę, jego długość jest mierzona od czubka głowy do tydzień ciąży, który to miesiąc? To szósty miesiąc ciąży. Dowiedz się więcej o 24 tygodniu ciąży: Twój pępek może zrobić się płaski albo wręcz wypukły. Po porodzie znów zmieni się w dziurkę. Jeśli między pępkiem a spojeniem łonowym pojawiła się ciemna linia, nie martw się, zniknie w jakiś czas po porodzie. Forum: co się dzieje z moim pępkiem? Czasem pępek boli - skarży się internautka i pyta, czy zawsze staje się wypukły podczas ciąży. Co na to inne panie? Masz dość dobrych rad udzielanych Ci przez znajomych i rodzinę? Zachowaj spokój, ćwicz asertywność. Nie musisz tłumaczyć się z tego, jak się odżywiasz, jak planujesz poród ani jak zamierzasz karmić dziecko. "A kto jest ojcem?" + inne irytujące pytania Oto nasz ranking 12 rzeczy, których żadna ciężarna nie chce usłyszeć! Ciąża to świetny pretekst, by iść do pedikiurzystki. Przecież sama ledwo sięgasz do swoich stóp. Poproś o masaż stóp, będzie jeszcze przyjemniej. Forum: Sposoby na obolałe nogi Internautka: "Nogi bolą, są ciężkie, czasem nie wiem, co z nimi zrobić, żeby przestały tak boleć. Pomocy!" Pracujesz zawodowo? Pamiętaj, że w przypadku zwolnienia lekarskiego otrzymasz 100 proc. swojej pensji. Pracodawca też może być w ciąży. A czy weźmie L4? Szefowe też bywają w ciąży. Co sądzą o zwolnieniach lekarskich dla ciężarnych - czy widzą w tym problem? Możesz zacząć odczuwać niebolesne skurcze Braxtona-Hicksa. Przypominają chwilowe "tężenie", napinanie się brzucha. Macica ćwiczy przed porodem. To norma. Jeśli stawianie macicy jest bardzo częste, utrudnia Ci normalne funkcjonowanie znaczy, że trochę przesadzasz z aktywnością - zwolnij, zadbaj o regularny odpoczynek. Forum: Ile skurczów Braxtona-Hicksa dziennie to norma? Ciężarne internautki o skurczach: czy to właśnie te i czy nie zdarzają się zbyt często? Między 24 a 28 tygodniem ciąży zwykle wykonuje się test obciążenia glukozą. Pobiera się krew przed i po spożyciu 50 g glukozy zmieszanej z wodą. Test pozwala wykryć tzw. cukrzycę ciężarnych. Dowiedz się, czy w na pobranie krwi masz zabrać własną paczkę glukozy (do kupienia w aptece). Jak przebiega test obciążenia glukozą? Nasz ekspert tłumaczy, kiedy należy wykonać badanie oraz na czym ono polega. Mamy opowiadają: "Cukrzyca ciążowa? Nie martw się!" Ta diagnoza to grom z jasnego nieba. Jednak nie taki cukier straszny... Oto historie mam, które cukrzycę mają już za sobą. Szósty miesiąc Pod koniec drugiego trymestru ciąża zaczyna Ci już trochę ciążyć. Rosnący brzuch coraz bardziej zmienia Twoje samopoczucie i rytm dnia. zobacz kolejny tydzień ciąży Ciąża tydzień po tygodniu I trymestr 1 tydzień ciąży 2 tydzień ciąży 3 tydzień ciąży 4 tydzień ciąży 5 tydzień ciąży 6 tydzień ciąży 7 tydzień ciąży 8 tydzień ciąży 9 tydzień ciąży 10 tydzień ciąży 11 tydzień ciąży 12 tydzień ciąży 13 tydzień ciąży 14 tydzień ciąży II trymestr 15 tydzień ciąży 16 tydzień ciąży 17 tydzień ciąży 18 tydzień ciąży 19 tydzień ciąży 20 tydzień ciąży 21 tydzień ciąży 22 tydzień ciąży 23 tydzień ciąży 24 tydzień ciąży 25 tydzień ciąży 26 tydzień ciąży 27 tydzień ciąży III trymestr 28 tydzień ciąży 29 tydzień ciąży 30 tydzień ciąży 31 tydzień ciąży 32 tydzień ciąży 33 tydzień ciąży 34 tydzień ciąży 35 tydzień ciąży 36 tydzień ciąży 37 tydzień ciąży 38 tydzień ciąży 39 tydzień ciąży 40 tydzień ciąży V naszym kalendarzu możesz się dowiedzieć, jakie badania i kiedy czekają cię w ciąży, kiedy pójdziesz na urlop macierzyński i kiedy będą mieć miejsce inne wydarzenia związane z terminu Data Zapamiętaj datę5-6 tydzień ciąży (4+1 do 6+0)Domowy test ciążowy6-8 tydzień ciąży (5+1 do 8+0)Pierwsze badanie w ciąży – badanie ultrasonograficzne w celu potwierdzenia ciąży, czynność serca płodu, ułożenie płoduBadania vykonywane przy każdej wizycie – pomiar ciśnienia, pomiar masy ciała, badanie moczu, badanie ginekologiczne, ocena pH wydzieliny pochwowej8-10 tydzień ciąży (7+1 do 10+0)Badanie krwi – morfologia krwi, grupa krwi i Rh, cukier na czczo, przeciwciała anty-Rh, HIV, toksoplazmozy, różyczki, badanie na kiłęBadanie cytologiczne, badanie piersiBadanie stomatologiczne11-14 tydzień ciąży (10+1 do 14+0)Badanie ultrasonograficzne – pomiar płodu, czynność serca płoduBadanie wrodzonych wad rozwojowych – pierwsze pobranie krwi (test PAPP-A i potrójny HCG), następnie badanie USG (pomiar przezierności karkowej i pomiar kości nosowej)15-20 tydzień ciąży (14+1 do 20+0)Badanie krwi – morfologia krwi, przeciwciała anty-Rh, żółtaczki zakaźnej, HBsBadanie ultrasonograficzne – pomiar płodu, czynność serca płoduBadanie położnicze – wysokość dna macicy – od teraz przy każdej wizycie18-22 tydzień ciąży (17+1 až 22+0)Pierwsze ruchy dziecka20-24 tydzień ciąży (19+1 do 24+0)Badanie ultrasonograficzne – pomiar płodu, ilość płynu owodniowego, umiejscowienie łożyska, czynność serca płoduBadanie krwi – przeciwciała toksoplazmozy24-28 tydzień ciąży (23+1 do 28+0)Test obciążenia glukozą28 tydzień ciąży (27+1 do 28+0)Zastrzyk immunologiczny na konflikt serologiczny wszystkim ciężarnym kobietom z ujemnym Rh28-32 tydzień ciąży (27+1 až 32+0)Badanie krwi – morfologia krwi, przeciwciała anty-RhBadanie ultrasonograficzne – pomiar płodu, ilość płynu owodniowego, umiejscowienie łożyska, czynność serca płodu34-36 tydzień ciąży (34+0 do 36+0)Przejście na urlop macierzyński35-38 tydzień ciąży (34+1 do 38+0)Badanie ultrasonograficzne – pomiar płodu, ilość płynu owodniowego, umiejscowienie łożyska, czynność serca płodu, tętno płodu, ruchliwość płoduBadanie krwi – morfologia krwi, przeciwciała anty-Rh, toksoplazmozy, badanie na kiłęBadanie piersi36 tydzień ciąży (35+1 do 36+0)Odpowiedni czas na przygotowanie torby do szpitala38-39 tydzień ciąży (37+1 do 39+0)Badanie ultrasonograficzne – pomiar przepływu przez pępowinę, ilość płynu owodniowego, stan łożyska, czynność serca płodu, tętno płodu38-42 tydzień ciąży (37+1 do 42+0)Badanie kardiotokograficzne39-42 tydzień ciąży (38+1 do 42+0)Poród terminowyWizyty zwykle powtarzane są co cztery tygodnie, w ostatnim miesiącu ciąży co 2 tygodnie. W przypadku jakichkolwiek niepokojących sygnałów lekarz może zaproponować częstsze wizyty i dokładniejszą swoją ciążę dzień po dniu w naszym kalkulatorze ciąży. Jaki jest prawidlowy przyrost wagi w tym tygodniu ciąży? Sprawdź v naszym kalkulatorze wagi w ciąży. O ułożeniu miednicowym dziecka w brzuchu ciężarnej mówimy, gdy maluch przyjmuje pozycję główką do góry, a pośladkami do dołu [1] [2]. Czy ułożenie dziecka miednicowo jest niebezpieczne? Po czym poznać, jaka pozycję przyjął maluch? Czym może być spowodowane położenie miednicowe w 35. tygodniu ciąży? Podpowiadamy. Spis treści: 1. Ułożenie miednicowe dziecka – na czym polega? 2. Ułożenie dziecka miednicowo – czy zdarza się często? 3. Ułożenie miednicowe dziecka – rodzaje 4. Ułożenie pośladkowe a ruchy dziecka 5. Położenie pośladkowe w 30. tygodniu ciąży – czy wymaga interwencji ze strony lekarza? 6. Położenie miednicowe – 32 tydzień – czy jest częste? 7. Położenie miednicowe w 33 tygodniu ciąży – co robić? 8. Położenie miednicowe – ćwiczenia 9. Położenie miednicowe – jak spać? 10. Położenie miednicowe – początek porodu 11. Położenie miednicowe dziecka 34 tydzień ciąży, położenie pośladkowe w 35 tygodniu ciąży – możliwe przyczyny Ułożenie miednicowe dziecka – na czym polega? Ułożenie dziecka miednicowo to jedna z kilku pozycji, jaką może przybrać maluch przed porodem. Większość dzieci przyjmuje pod koniec ciąży położenie podłużne główkowe, czyli główką do dołu – jest to optymalna pozycja do porodu [1]. Natomiast inne możliwe opcje to [1]: • ułożenie miednicowe dziecka (pośladkami do dołu), • położenie poprzeczne (długa oś płodu przebiega pod kątem prostym w stosunku do długiej osi matki). • położenie skośne (nietypowe odchyleniu osi ciała dziecka od pionu) Ostateczna pozycja do porodu jest przyjmowana w III trymestrze ciąży, pomiędzy 32. a 34. tygodniem ciąży [1]. Zatem ułożenie miednicowe w 25. tygodniu ciąży ani nawet ułożenie miednicowe w 29. tygodniu nie powinno stanowić powodu do niepokoju. Dziecko ma jeszcze dużo czasu, aby przyjąć prawidłową pozycję. Ułożenie dziecka miednicowo – czy zdarza się często? Ułożenie miednicowe dziecka dotyczy niewielkiego odsetka dzieci. Szacuje się, że taka pozycja zdarza się u około 3-4% wszystkich ciąż donoszonych [3]. Konsekwencje zależą od etapu ciąży — podczas gdy położenie miednicowe w 25. tygodniu nie wiąże się z żadnym niebezpieczeństwem, położenie miednicowe w 34. tygodniu ciąży lub położenie miednicowe w 36. tygodniu może już wymagać interwencji lekarza. Zobacz również: Wynik testu NIPT a zdrowe dziecko – jak interpretować rezultat badania NIPT? Ułożenie miednicowe dziecka – rodzaje Ułożenie dziecka miednicowo dzieli się na kilka rodzajów. Dziecko może przyjąć [4]: • położenie miednicowe zupełne, z obiema stopami blisko kanału rodnego, • położenie miednicowe niezupełne, z jedną nóżką zgiętą, a drugą wyprostowaną, • położenie miednicowe pośladkowe, z dwoma nogami wyprostowanymi i stopkami przy twarzy. Zobacz również: USG 8 tydzień – jak wygląda i co potrafi dziecko w 8 tygodniu ciąży? Ułożenie pośladkowe a ruchy dziecka Po czym poznać ułożenie miednicowe? Gdzie kopie dziecko, które przyjęło w brzuchu mamy taką pozycję? Charakterystyczne oznaki to [5]: • odczuwanie ruchów dziecka przez mamę jako silne bóle podbrzusza oraz żeber, • odczuwanie czkawki dziecka w górnej części brzucha. Jak jeszcze można rozpoznać położenie podłużne miednicowe? Postawa dziecka jest widoczna podczas badania USG III trymestru [5]. Położenie pośladkowe w 30. tygodniu ciąży – czy wymaga interwencji ze strony lekarza? Położenie pośladkowe w 30. tygodniu ciąży nie wymaga interwencji ze strony lekarza. Maluch ma jeszcze dużo czasu, aby przybrać prawidłową pozycję. Nie należy stawać na głowie, próbować przesuwać malucha rękami czy też przykładać do brzucha zimnych okładów. Tego typu metody mogą przynieść więcej szkody niż pożytku. Położenie miednicowe – 32 tydzień – czy jest częste? Położenie pośladkowe w 32. tygodniu ciąży zdarza się rzadko, u około 10% dzieci [6]. Możliwe przyczyny ułożenia miednicowego w 32. tygodniu ciąży to [6]: • ciąża mnoga, • małowodzie, • nietypowy kształt główki dziecka, np. wynikający z hipotrofii, • nietypowy kształt miednicy kobiety, np. wynikający z przebytego wcześniej urazu, • zbyt krótka pępowina. Jeśli lekarz stwierdził położenie pośladkowe w 32. tygodniu ciąży, należy uzbroić się w cierpliwość. W większości przypadków dziecko jest zdrowe i przyczyna nieprawidłowego położenia płodu w ciąży pozostaje nieznana, natomiast około 1/2 dzieci z ułożeniem miednicowym przyjmuje prawidłową pozycję do porodu przed upływem 34. tygodnia ciąży [6]. Położenie miednicowe w 33 tygodniu ciąży – co robić? Jeśli mija 32. tydzień ciąży, a badanie USG nadal wskazuje na ułożenie dziecka miednicowo, lekarz może zalecić ciężarnej wykonywanie ćwiczeń, które ułatwią maluchowi przybranie odpowiedniej pozycji. Położenie miednicowe – ćwiczenia Przykładowe ćwiczenia na położenie miednicowe dziecka to tzw. spinning babies [7]. Trening ma na celu zwiększenie przestrzeni dla dziecka w macicy i kanale rodnym, tak aby mogło się ono obrócić. Innym sposobem są ćwiczenia w basenie – spokojne pływanie oraz robienie przysiadów w wodzie – stan nieważkości może się przyczynić do tego, że maluch przyjmie odpowiednią pozycję [8]. Położenie miednicowe – jak spać? Nie od dziś wiadomo, że najlepsza pozycja do spania w ciąży to ułożenie na lewym boku [9]. Taka pozycja, nie dość, że jest wygodna przy dużym brzuszku, to jeszcze zapewnia dobry przepływ krwi do łożyska. Wiele ciężarnych zastanawia się jednak, czy poprzez odpowiednia pozycje do snu można wpłynąć na położenie płodu w ciąży i np. zachęcić dziecko do odwrócenia się z ułożenia miednicowego do ułożenia główkowego. Opinie ekspertów na ten temat są zgodne. Gdy lekarz stwierdził położenie miednicowe w 32. tygodniu ciąży lub na innym etapie stanu błogosławionego, można pomóc maluchowi przybrać odpowiednią pozycję poprzez spanie na boku z poduszką ciążową umieszczoną pomiędzy kolanami i kostkami, z jak największą częścią nogi na poduszkach [9]. Natomiast należy unikać spania na plecach [10]. Położenie miednicowe – początek porodu W przypadku ułożenia miednicowego dziecka podczas porodu naturalnego może dojść do różnego rodzaju groźnych powikłań. Należą do nich np. [5]: • niedotlenienie, • utknięcie główki dziecka w kanale rodnym, • urazy barków, • urazy główki. Z tego powodu położenie miednicowe w 35 tygodniu ciąży stanowi wskazanie do cesarskiego ciecia, bez względu na to, czy mamy do czynienia z położeniem miednicowym zupełnym, niezupełnym czy też pośladkowym [1]. Poród siłami natury jest możliwy jedynie w wyjątkowych sytuacjach, gdy [11]: • ciąża przebiegała bez powikłań, • dziecko jest w dobrej kondycji, • dziecko waży 2,5-3,5 kg, • kobieta ma prawidłowo zbudowaną miednicę, • kobieta nie jest pierworódką, • dziecko ułożyło się w pozycji miednicowej zupełnej. Poród, podczas którego dziecko znajduje się w położeniu podłużnym miednicowym, jest nazywany inaczej porodem pośladkowym. Charakterystyczne dla niego jest przyjście na świat nóżkami do przodu, a nie główką, jak to ma miejsce w tradycyjnym porodzie [12] Położenie miednicowe dziecka 34 tydzień ciąży, położenie pośladkowe w 35 tygodniu ciąży – możliwe przyczyny W sytuacji, gdy zostało już niewiele czasu do porodu, a dziecko nadal się nie obróciło, możliwe przyczyny to [2] [13]: • nieprawidłowa ilość wód płodowych, • nieprawidłowa budowy macicy mamy, • wady rozwojowe u dziecka, • zbyt krótka pępowina. Nieprawidłowa pozycja dziecka na późnym etapie ciąży może zwiastować również poród przedwczesny [2] [13]. Źródła: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. Zobacz również: USG 8 tydzień – jak wygląda i co potrafi dziecko w 8 tygodniu ciąży? Data publikacji: 24/05/2022, Data aktualizacji: 21/07/2022 Dziecko na koniec 24. tygodnia waży już 600-700 g i mierzy ok. 22 cm CRL. Tygodniowo zaczyna przybierać ok. 170 g. Jak rozwijają się jego narządy? Jakie objawy powinny niepokoić przyszłą mamę? 24. tydzień ciąży – który to miesiąc? 24. tydzień ciąży to 6. miesiąc i II trymestr. Do porodu pozostało 16. tygodni, o ile urodzisz w terminie wyznaczonym według daty ostatniej miesiączki (pierwszy dzień ostatniej miesiączki). Jednakże nie powinnaś specjalnie nastawiać się na wyznaczony termin, ponieważ poród w terminie ma miejsce zaledwie u kilku procent kobiet. Brzuch i wody płodowe w 24. tygodniu ciąży W 24. tygodniu ciąży waga powinna być już wyższa o 5-6 kg. Brzuch również powinien coraz szybciej rosnąć: staje się z dnia na dzień coraz bardziej okrągły i wystający. W macicy znajduje się – poza dzieckiem – łożysko i ok. 500 ml płynu owodniowego. Płyn ten jest szczególnie istotny, ponieważ: ma za zadanie ochraniać dziecko przed urazami, ma amortyzować wstrząsy, ma utrzymywać stałą temperaturę, ma sprawiać, że środowisko, w którym przebywa dziecko, jest łatwiejsze dla niego do poruszania się, znajduje się w nim maź płodowa, która po porodzie będzie chronić skórę dziecka. Jeśli masz mało wód płodowych, zobacz, jak je zwiększyć – przeczytaj artykuł. Omawiam w nim pozostałe funkcje płynu owodniowego oraz sposoby na zwiększenie jego objętości. Dowiesz się także, jak sprawdzić, czy wody płodowe nie wyciekają i ile powinno być tego płynu w macicy (normy). 24. tydzień ciąży – jak wygląda i rozwija się dziecko? Dziecko w 24. tygodniu ciąży - jak wygląda? 24. tydzień ciąży to czas, gdy dziecko ma 600, a nawet 700 g! Mierzy ok. 22 cm (długość CRL). Rośnie w tempie ok. 170 g na tydzień. Część tej masy przypada na rozwój narządów wewnętrznych, kości i mięśni, a część na jego tkankę tłuszczową. Dziecko na tym etapie bez wątpienia przypomina noworodka, mimo że jego skóra jest jeszcze dość pomarszczona – ale to niebawem ulegnie zmianie. Twarz jest niemal całkowicie ukształtowana. Dziecko ma rzęsy, brwi, a na głowie wyrastają włoski. To czas, gdy proporcje dziecka są już bardzo zbliżone do docelowych. Zachodzi również istotny rozwój płuc: wytwarzają się w nich oskrzeliki – te będą później pośredniczyć w wymianie gazowej podczas samodzielnego oddychania poza łonem mamy. Płuca zaczynają ponadto produkcję surfaktantu – to substancja zapobiegająca zapadaniu się pęcherzyków płucnych oraz ich sklejaniu. Skórę coraz mocniej pokrywa meszek płodowy i maź – mają one chronić skórę przed długotrwałym kontaktem z wodami płodowymi (znajdują się w nich sole mineralne, które mogły tak delikatną skórę zmacerować). Powstają ponadto wiązadła stawowe – ich zadaniem jest stabilizacja pracy stawów. Jest to krok ku przygotowaniu się do poruszania poza macicą, w której znajdują się wody płodowe. Szkielet dziecka na tym etapie intensywnie kostnieje – chrząstki zmieniają się w tkankę kostną. Ponadto dziecko zbiera zapasy takich substancji, jak wapń, żelazo czy białko – będą one niezbędne po urodzeniu. Wzrasta częstość, siła oraz amplituda ruchów oddechowych i ruchów ssania. Otwiera się szpara powiekowa, a gałka oczna może poruszać się we wszystkie strony (góra, dół, boki). Tym samym dziecko mocniej reaguje na silne światło. Jest już ponadto świadome położenia w macicy, ponieważ rozwinął się błędnik – ruchy mogą już być kontrolowane. Ułożenie dziecka na tym etapie nie jest jednak nadal stałe, gdyż ma ono jeszcze wystarczająco dużo miejsca w macicy. W 24. tygodniu ciąży intensywnie rozwija się układ nerwowy. Ma miejsce zwiększanie się ilości komórek nerwowych, a także połączeń między nimi. Każdego dnia ośrodkowy układ nerwowy staje się coraz bardziej skomplikowany i gotowy do coraz to nowych roli. Następuję również rozwój emocjonalny. Ok. 24. tygodnia ciąży dziecko zyskuje większą świadomość i np. jeśli jego mama się czegoś przestraszy, wraz z nią odczuje lęk. Między innymi z tego powodu tak ważne jest, aby kobieta ciężarna unikała niepotrzebnego stresu. Dziecko kształtuje ponadto swój dobory rytm: snu i aktywność. 24. tydzień ciąży – zmiany w organizmie mamy i objawy Brzuch jest coraz większy, a dno macicy znajduje się mniej więcej na wysokości pępka. Brzuch może ciągle swędzieć, co jest zwiastunem rozciągającej się skóry – szybko zareaguj, stosując specjalne kosmetyki przeciwko rozstępom dla kobiet w ciąży – pomogą nieco zwiększyć elastyczność skóry i być może unikniesz blizn. Możesz odczuwać ból w pachwinach i jeszcze większym nasileniu, ponieważ dziecko, a wraz z nim macica, szybko się powiększają i mocniej ciągną za więzadła, na których macica jest zawieszona. Do tego dochodzą coraz mocniejsze ruchy dziecka – kopniaki mogą być zadziwiająco mocne! Na razie są dość gwałtowne, ale z czasem będą wolniejsze i bardziej usystematyzowane. Nadal możesz mieć wahania nastroju i problemy z pamięcią. Zadbaj o czas dla siebie i odpoczynek, a ważne spotkania czy zadania zapisuj w aplikacji bądź na kartce. Na tym etapie wiele kobiet doświadcza wzrostu apetytu – dziecko rośnie i potrzebuje coraz więcej energii. Jeśli czujesz głód, zjedz coś – nawet w nocy – tylko zadbaj o to, aby był to zdrowy posiłek. Istotne są warzywa, owoce, mięso i ryby. Unikaj żywności wysoko przetworzonej, ciężkostrawnej i słodyczy. Nie jest to moment na odchudzanie, ale nie możesz też przesadzać z „jedzeniem za dwoje”! Pamiętaj przy tym o nawadnianiu organizmu. Nawet niewielkie odwodnienie może odbić się np. na zmniejszeniu ilości wód płodowych (a przez to na całym rozwoju dziecka) czy spowodować większe skurcze łydek i omdlenia. Mogą także pojawić się z tego powodu hemoroidy, o które w ciąży i tak już nietrudno. Włosy w ciąży i po porodzie Włosy na tym etapie zachwycają zapewne blaskiem i są gęstsze niż kiedykolwiek. Jest to spowodowane zmianami hormonalnymi. Włosy, które normalnie by wypadły, podczas ciąży nadal „trzymają się” na głowie, właśnie z powodu hormonów towarzyszących ciąży. Niestety taki stan nie potrwa długo – po porodzie wszystkie włosy, które miały wypaść, ale zostały zatrzymane na głowie przez hormony, wypadną w dość krótkim czasie, przez co mogą nawet pojawić się prześwity. Każde mycie będzie wiązało się z garścią straconych włosów, a mieszkanie będzie trzeba odkurzać niemal codziennie. Na szczęście gdy tylko wypadną włosy, które miały wypaść w ciąży, szybko odrosną nowe kosmyki. Nie jest to zatem łysienie permanentne. Wypadanie włosów po ciąży może rozpocząć się nawet po kilku miesiącach od porodu. Zespół cieśni nadgarstka w 24. tygodniu ciąży W ciąży może rozwinąć się zespół cieśni nadgarstka Na tym etapie ciąży wiele kobiet uskarża się na zespół cieśni nadgarstka – zwłaszcza, jeśli wykonują pracę przy komputerze. Powodem jest puchnięcie w ciąży, przez które może dojść do ucisku nerwu biegnącego przez przegub – wówczas odczuwa się drętwienie, mrowienie oraz ból w nadgarstku. Pomocne w tej sytuacji może być potrząsanie dłonią, robienie przerw od pisania na komputerze, rozciąganie dłoni, ćwiczenia na nadgarstek. W nocy natomiast można podeprzeć ramiona poduszką. Po porodzie zespół cieśni nadgarstka powinien zniknąć wraz z opuchlizną. Wykrycie cukrzycy ciążowej w 24. tygodniu (test obciążenia glukozą) Między 24. a 28. tygodniem ciąży należy wykonać test tolerancji glukozy – ma on za zadanie wykryć ewentualną cukrzycę ciążową. Zaburzenie to dotyka zaledwie 2-5% kobiet i polega na złej gospodarce glukozy w organizmie. Jak dochodzi do cukrzycy ciążowej? W czasie ciąży hormony wydzielane w dużej mierze przez łożysko, powodują mobilizację glukozy do krwi w organizmie matki – celem jest dostarczenie dziecku odpowiedniej ilości energii koniecznej do rozwoju. Jeżeli mechanizmy, które neutralizują nadwyżki cukru u mamy zawiodą, może rozwinąć się cukrzyca ciążowa. Kobiety, które doznały jej w ciąży, mają większe ryzyko rozwinięcia się cukrzycy poza ciążą. Jeśli cukrzyca ciążowa zostanie stwierdzona, konieczna jest specjalna dieta, a niekiedy nawet leczenie z wykorzystaniem insuliny. Czym grozi nieleczona cukrzyca ciążowa? Powikłania są poważne. Mogą wystąpić groźne zaburzenia rozwoju płodu, za dużą masę płodu (co może być przyczyną kolejnych powikłań – podczas porodu) lub za małą (hipotrofia). Wykazano ponadto, że dzieci z takiej ciąży (w której cukrzyca nie jest leczona), mogą w przyszłości mieć większe ryzyko miażdżycy, zawału serca czy udaru mózgu. Kobieta, u której stwierdzono cukrzycę ciążową, powinna przestrzegać diety cukrzycowej. Ma to na celu utrzymywanie glikemii w normach, zarówno na czczo, jak i po posiłkach. Konieczne jest mierzenie poziomu glukozy we krwi nawet 4 razy dziennie z pomocą glukometru. Jeśli zostanie zastosowana prawidłowa dieta, można uniknąć przykrych konsekwencji cukrzycy ciążowej. Jeśli wystąpią nieprawidłowości, czasami niezbędne jest wcześniejsze rozwiązanie ciąży, ponieważ dłuższe jej utrzymanie może stanowić w niektórych przypadkach zagrożenie dla dziecka. Poniżej przedstawiamy zalecenia dla kobiet z cukrzycą ciążową – jest to najczęściej stosowany schemat postępowania: Codziennie sprawdzaj poziom cukru glukometrem. Stosuj zasady diety cukrzycowej dla ciężarnych. Jeśli lekarz zalecił leczenie insuliną, przyjmuj regularnie przepisane dawki (jednak leczenie insuliną zwykle jest zalecane w cięższych przypadkach). Możesz dodatkowo kontrolować rano poziom ciał ketonowych w moczu (obecność ciał ketonowych wskazuje na niedostateczne odżywienie, więc dietę należy zmodyfikować). Pilnuj regularności posiłków i spożywaj je często, ale w małych ilościach, aby nie doprowadzić do zbytnich wahań poziomu cukru. Sięgaj po produkty z niskim indeksem glikemicznym. Inne zagrożenia w 24. tygodniu ciąży Na tym etapie może boleć Cię brzuch, jego boki i podbrzusze, co jest wynikiem rozciągających się więzadeł. Twoją uwagę powinno zwrócić twardnienie brzucha i skurcze – mogą bowiem pojawić się skurcze przepowiadające Braxtona-Hicksa i ich zadaniem jest przygotowanie organizmu do porodu. Ból jest delikatny i bardziej odczuwa się go jako napinanie brzucha. Jeśli ból jest mocny i się nasila, a skurcze stają się regularne (skurcze przepowiadające są nieregularne) oraz nie ustępują przy zmianie pozycji, udaj się na izbę przyjęć – może to być rozpoczynający się poród. Dziecko urodzone w 24. tygodniu nie jest jeszcze w pełni przygotowane do życia poza łonem mamy: nie działa w pełni jego układ pokarmowy czy oddechowy. Czasami udaje się jednak – dzięki specjalnej aparaturze i doświadczeniu lekarzy – utrzymać dziecko przy życiu na tym etapie i sprawić, że będzie rozwijało się prawidłowo. Szanse na przeżycie nie są jednak jeszcze zbyt duże – ale za 1-2 tygodnie wzrosną nawet do 80-90%. Każdy dzień w łonie matki jest zatem bardzo istotny i niemal przesądza o tym, czy dziecko będzie miało szansę na zdrowie. USG w 24. tygodniu ciąży Jesteś po ważnym USG połówkowym (zalecany termin wykonania tego USG znajdziesz w Kalendarzu Ciąży) i na razie nie musisz iść na kolejne badanie – chyba że lekarz widzi wskazania. Następne badanie USG ma miejsce między 28. a 32. tygodniem ciąży. Jeśli natomiast masz ciąże powikłaną – np. są krwawienia, cukrzyca, nadciśnienie czy podejrzenie wysięku wód płodowych, zapewne będzie musiała pojawić się u ginekologa szybciej. Być może będą konieczne także badania kontrolne, takie jak pomiar ciśnienia, badanie wysokości dna macicy czy ułożenia płodu i zbadanie czynności jego serca. Bibliografia Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2018, Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego. Grzelak T., Janicka E., Kramkowska M., Walczak M., Czyżewska K., Cukrzyca ciążowa – skutki niewyrównania i podstawy regulacji glikemii, [w:] Nowiny Lekarskie 2013, 82, 8, 163–169. Łagoda K., Kobus G., Bachórzewska-Gajewska H., Wpływ cukrzycy ciążowej na rozwój płodu i noworodka, [w:] Endokrynologia, Otyłość i Zaburzenia Przemiany Materii 2008, tom 4, nr 4. Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w zakresie suplementacji witamin i mikroelementów u kobiet planujących ciążę, ciężarnych i karmiących. Ginekol Pol.; 2014. 85: 395-399. Bręborowicz GH (red.). Położnictwo. Fizjologia ciąży. Warszawa: PZWL; 2012. 121–179. Uff, to już 28 tydzień! Połowa ciąży już za Wami, pozostały ostatnie miesiące, a data porodu przybliża się coraz bardziej. Zaczęłaś właśnie trzeci trymestr ciąży! To już ostatni przed rozwiązaniem. Dwudziesty ósmy tydzień ciąży upływa pod znakiem rozwoju tych umiejętności, które pozwolą dziecku przetrwać poza organizmem matki. Nie oznacza to jednak, że jest ono już w pełni samodzielne. Te chwile dopiero nadejdą. I są już zdecydowanie bliżej niż dalej, o czym doskonale wie Twój organizm, który coraz aktywniej przygotowuje się do porodu. Jak miewa się dziecko w 28. tygodniu ciąży? Twoje maleństwo wciąż rośnie. Prawdę mówiąc, wcale nie jest już takim maleństwem, gdyż może mierzyć od 35 do 38 cm, jego waga przekracza zaś kilogram, oscylując w okolicach 1200 gramów. Oczywiście tempo wzrostu malucha jest uzależnione od jego indywidualnych predyspozycji, dlatego też, jeśli jest odrobinę mniejsze lub większe i Twój lekarz nie widzi w tym problemu, również w Tobie nie powinno to budzić niepotrzebnego niepokoju. A jak wygląda maluszek na tym etapie ciąży? Dziecko nabiera proporcjonalnych kształtów – główka nie jest już znacznie większa od reszty ciała. Przez kilka pierwszych tygodni ciąży maluch przypominał małego kosmitę. Jego główka była o wiele większa niż reszta tułowia. Na początku stanowiła 2/3 długości całego ciała, następnie połowę. Teraz ciało dziecka ma już proporcje właściwe dorosłemu człowiekowi. Jego główka jest już odpowiedniej wielkości, stała się też kulista i gładka, zniknęły bowiem liczne fałdy i bruzdy. Coraz bardziej wyraziste stają się rysy twarzy malucha. Jego kości policzkowe są już ukształtowane, podobnie jak zarys linii podbródka. Sprawia to, że wygląd dziecka jest już zapisany w budowie jego twarzy i przesądzony. Oczka maluszka mają już swoją docelową barwę zapisaną w pigmencie barwiącym tęczówkę, a powieki są ozdobione delikatnymi rzęsami. Dziecko ma już także brwi! U części niemowląt na głowie zaczynają już wyrastać włoski, z którymi dziecko przyjdzie na świat. Niemniej jednak nie dzieje się to u wszystkich i niektóre maleństwa rodzą się prawie całkiem łyse. Maluszek ma już wykształcone kończyny, wszystkie paluszki są na swoim miejscu w odpowiedniej ilości. Zapewne będziecie je wraz z ojcem dziecka przeliczać po porodzie, jak czynią to od wieków wszyscy rodzice. Zauważycie wtedy z pewnością, że maluszek ma zgrabne paznokietki, które mogą być zaskakująco długie. Konieczne będzie ich obcięcie lub zastosowanie rękawiczek-niedrapek. W dwudziestym ósmym tygodniu dziecko spędza czas na intensywnych ćwiczeniach ssania oraz mrugania oczami. Nie są to jednak główne odruchy, nad którymi pracuje. Niekiedy zdarza mu się bowiem kaszleć, ziewać i mieć czkawkę. Wszystko to spowodowane jest szybkim rozwojem płuc i coraz bardziej regularnymi oddechami (pamiętaj jednak, że w 28. tygodniu ciąży dziecko nie mogłoby jeszcze oddychać samodzielnie). Zadajesz sobie zapewne pytanie, o jakim oddychaniu piszemy. Chodzi o zasysanie przez dziecko do płuc płynu owodniowego. Pozornie wygląda to jak odruch wdechu powietrza, a na celu ma przystosowanie do przyszłej pracy układu mięśniowego odpowiadającego za ruchy unoszącej się klatki piersiowej. Jest to bardzo ważne, ponieważ dzięki temu maleństwo w chwilę po porodzie będzie umiało oddychać, tyle że zamiast wód płodowych nabierze po raz pierwszy w swoje maleńkie płucka powietrze. Wody płodowe są połykane przez dziecko również w celu ćwiczenia układu pokarmowego. Uczy się on swoich docelowych ruchów, ponieważ wody są “trawione”, przechodzą przez nerki, jelita i są wydalane z organizmu dziecka w postaci odchodów. Brzmi to niezbyt przyjemnie, ale nie martw się, maluch nie pływa w nich aż do porodu. Wody płodowe są nieustająco filtrowane i podlegają procesowi wymiany, więc maluch przebywa w dobrych warunkach. W tym czasie następuje również przyśpieszony rozwój mózgu maleństwa. Na gładkiej dotychczas powierzchni pojawiają się fałdy i zwoje. Trwa również mielinizacja komórek nerwowych, dzięki której impulsy elektryczne przesyłane są znacznie szybciej. Co ciekawe, gdy dziecko śpi, wchodzi w fazę REM. Oznacza to, dziecko może o czymś śnić. 28. tydzień ciąży: ułożenie dziecka Ruchy dziecka stają się coraz bardziej swobodne. Niektóre maleństwa rozpoczynają nawet przygotowania do układania się główką do dołu. Dlatego wiele przyszłych mam nierzadko odczuwa, że w ich brzuchu trwają bardzo intensywne ćwiczenia. Niemniej jednak 28. tydzień ciąży to jeszcze zbyt wcześnie, by myśleć o tym, czy dziecko już jest prawidłowo ułożone do porodu. Maluch na tym etapie jeszcze obraca się do góry nogami i zmienia swoją pozycję wiele razy w ciągu doby. Rano może być więc obrócony główką do dołu, a wieczorem już przyjmować ułożenie pośladkowe – nie przejmuj się tym na razie i nie skupiaj się na tym. Przed Wami jeszcze dobrych 5-6 tygodni zanim kwestia ta będzie mieć znaczenie. A jak w 28 tygodniu ciąży radzi sobie mama? Na początku trzeciego trymestru najbardziej obciążone są nogi. Zmieniający się poziom hormonów może negatywnie wpływać na znajdujące się w żyłach zastawki. Właśnie dlatego nogi często stają się opuchnięte. Ale to nie wszystko. Zmieniające pozycję dziecko może uciskać nerw kulszowy (zwłaszcza gdy ułożenie dziecka przypomina to obserwowane przed samym porodem). Objawami mogą być krótkotrwałe bóle oraz częste drętwienie kończyn. Przyszłym mamom zaleca się więc, aby nie spędzały zbyt wiele czasu w pozycji stojącej i często odpoczywały, unosząc nogi do góry i delikatnie je masując. W szczególnie bolesnych przypadkach warto skontaktować się z lekarzem i dobrać odpowiedni (bezpieczny) lek. U wielu przyszłych mam powszechnie występują również zgaga i wzdęcia, co ma związek z powiększaniem się macicy. W takich sytuacjach zalecane jest spożywanie mniejszych, ale częstszych posiłków. Niepokojące mogą wydawać się również objawy takie jak krwawiące dziąsła lub nieustannie zatkany nos. Nie ma jednak powodów do paniki — są one wynikiem podniesionego poziomu progesteronu. Jego winą są również zaparcia, niestrawność oraz uporczywe zgagi, które z pewnością Cię nękają. Jak to możliwe? Otóż poziom progesteronu rośnie wraz z upływem czasu ciąży. Jest on kluczowy dla jej podtrzymania, ale niesie za sobą skutki, takie jak rozluźnienie zwieracza przełyku. Mięsień ten staje się wiotki i nie ma wystarczająco siły, by przytrzymać treść pokarmową i kwasy żołądkowe tam, gdzie ich miejsce – czyli właśnie w żołądku. Cofają się one w górę przełyku, co odczuwasz jako bolesną i piekącą zgagę. Nie ma na to zbytniej rady, to po prostu należy przetrwać. Progesteron sprawia także, że praca układu pokarmowego zwalnia. Żołądek wolniej przerabia pokarmy, które dłużej w nim zalegają. Następnie masy pokarmowe bardzo wolno przechodzą przez jelita, co jest spowodowane ich spowolnioną perystaltyką. Właśnie to odczuwać jako wzdęcia i zaparcia. Zarówno ze zgagą, jak i z zaparciami oraz wzdęciami możesz walczyć domowymi sposobami. Na tę pierwszą przypadłość bezkonkurencyjne są migdały. Zmieniają one odczyn kwasów żołądkowych, które pomimo cofania się do przełyku nie wywołują bolesnego pieczenia. Z kolei jeśli chodzi o zaparcia, staraj się jeść produkty, które bogaty są w naturalny błonnik. Jeśli jest go w Twojej diecie zbyt mało, możesz wspomagać się aptecznymi środkami z błonnikiem. 28. tydzień ciąży: ile przytyję? Waga to jedna z rzeczy, o które większość przyszłych mam się martwi najbardziej. Boją się nadmiernego przytycia i wizji utraty zgrabnej figury oraz trudności z pozbyciem się dodatkowych kilogramów po porodzie. Na tym etapie ciąży powinnaś ważyć o około 7-8 kilogramów więcej niż przed zapłodnieniem. Jeśli przytyłaś więcej, warto przyjrzeć się swojemu jadłospisowi i zastanowić się, w czym tkwi problem. Zazwyczaj przyszłe mamy po prostu jedzą zbyt dużo, tłumacząc sobie, że robią to dla dziecka, które przecież potrzebuje dodatkowych kalorii. Owszem, potrzebuje, ale zaledwie 300-400 dziennie. Z pewnością maluszek nie potrzebuje jednak cukru pochodzącego ze słodyczy oraz tłuszczu ze zbyt tłustych potraw, na które w czasie ciąży możesz mieć niesamowitą ochotę. Pamiętaj, by jeść dobrze zbilansowane posiłki. Powinnaś ich spożywać cztery lub pięć dziennie – jedz mniejsze porcje, ale częściej. Pamiętaj, by spożywać węglowodany, białka i tłuszcze. Pokarmy ze wszystkich tych trzech grup dostarczają Ci składników niezbędnych do funkcjonowania nie tylko Twojego organizmu, ale także do rozwoju malucha. Nie zapominaj i nie unikaj tłuszczów. To właśnie w nich rozpuszcza się część ważnych witamin! O czym warto pamiętać? Dwudziesty ósmy tydzień ciąży — który to miesiąc? Nie, nie mylisz się, to początek siódmego miesiąca, a zarazem trzeciego trymestru. Trzeba więc pamiętać o kilku bardzo ważnych rzeczach. 28 tydzień ciąży to przede wszystkim ostatnia okazja do tego, aby wykonać test tolerancji glukozy (pozwoli on ustalić, czy wystąpiła cukrzyca ciążowa). Dobrym posunięciem będzie również zakupienie kilku elementów garderoby, które okażą się niezbędne w czasie ostatnich tygodni ciąży. Mowa tu zwłaszcza o butach, gdyż już wkrótce Twoja stopa może urosnąć nawet o jeden rozmiar. Oczywiście główną rolę będzie grała tu zwykła opuchlizna, ale nie tylko. Dlaczego? Jest to spowodowane tym, że wydzielany zaczyna być hormon, który przygotowuje ciało przyszłej mamy do porodu. Sprawia on, że stawy i więzadła ciężarnej rozluźniają się. Ma to sprawić, że maluch swobodnie przejdzie przez kanał rodny otoczony przez kości macicy, które łatwo ustąpią pod naporem dziecka. Niestety hormon ten nie działa selektywnie i rozluźnia stawy i więzadła w całym ciele przyszłej mamy, co często skutkuje powiększeniem się rozmiaru stopy. W niektórych sytuacjach niezbędne okaże się wsparcie bliskich osób. Warto więc zadbać o to, aby zawsze móc poprosić kogoś o pomoc. Przyda Ci się ona w nawet najbanalniejszych sytuacjach, jak zawiązanie butów czy zdjęcie czegoś z wyższej półki, ale także przy większych porządkach, których zdecydowanie nie powinnaś już wykonywać sama. Nie zgrywaj bohaterki i dbaj o siebie. Nierozwaga i przeforsowanie się może zakończyć się nieprzyjemnym pobytem w szpitalu.

24 tydzień ciąży ułożenie dziecka